Historia parafii

Okoliczności powstania parafii

 

Nowo powstające miasto Świdnik miało być w zamyśle ówczesnych władz miastem typowo robotniczym, socjalistycznym, bez kościoła. Religia miała tu być tematem tabu. W latach 50- tych i 60- tych w całym kraju prowadzona była aktywna propaganda antyreligijna i antykościelna. Pod hasłami nauki i postępu piętnowano „ciemnotę i zacofanie" ludzi wierzących, rozwijając nienawiść do Kościoła i dyskryminację tych ludzi w życiu publicznym. Powodem tej laicyzacji były m.in. przemiany społeczne polegające na migracji ludności ze wsi do miast. Zakładano, że ludność napływowa nie potrafi zintegrować się ze względu na pochodzenie z różnych środowisk i regionów kraju. Proces ten nie ograniczył zasięgu oddziaływania i moralnego autorytetu Kościoła katolickiego. Mieszkańcy miasta pragnęli w nowym środowisku kontynuować wiarę i tradycję wyniesioną z rodzinnych domów.

Wierni ze Świdnika uczęszczali do kościoła parafialnego w Kazimierzówce lub do kościołów lubelskich. Do Kazimierzówki można było dojść polną drogą przez las. Drewniany kościół w Kazimierzówce podczas większych uroczystości stawał się zbyt ciasny. Zdarzały się zasłabnięcia i omdlenia. Wierni zmuszeni byli stać na zewnątrz kościoła, często na deszczu lub na mrozie. W takich warunkach parafianie ze Świdnika coraz częściej rozważali potrzebę posiadania własnego kościoła. W celu uzyskania zezwolenia na budowę obiektu sakralnego w Świdniku kierowano petycje do ówczesnych władz dwoma nurtami. Z jednej strony z prośbą o pozwolenie na budowę występowali wierni, a z drugiej strony sprawiedliwego traktowania potrzeb wierzących domagała się władza diecezjalna kościoła lubelskiego. Pierwsze próby uruchomienia kaplicy w Świdniku czynił na początku 1957 r. ks. Franciszek Sysa skierowany z Lublina do nauczania religii w świdnickiej szkole. Ksiądz Sysa próbował wykupić od jednej z firm budowlanych opuszczający Świdnik zajmowany barak i przeznaczyć go na kaplicę. Niestety, brak przychylności ze strony ówczesnych władz, ale także ze strony proboszcza w Kazimierzówce nie pozwoliły na realizację tego zamierzenia.

W początku lat 60-tych wzmógł się negatywny stosunek władz do budownictwa sakralnego. W ten sposób próbowano utrudnić praktyki religijne mieszkańcom nowych osiedli. Napięcie między państwem a Kościołem osiągnęło punkt kulminacyjny 27 kwietnia 1960 r. w Nowej Hucie. Doszło tam do rozruchów z powodu cofnięcia zezwolenia na budowę kościoła i próby usunięcia krzyża z miejsca przewidzianego na ten kościół. Nowa Huta miała być siedliskiem nowej, zatomizowanej na sposób komunistyczny „klasy robotniczej". Mieszkańcy Nowej Huty stanowili społeczność podobną do innych nowo powstających miast i osiedli, w tym do społeczności Świdnika. Pragnęli zachowania tradycji i niedzielnej mszy św. we własnym kościele.

Ksiądz J. Bieńkowski w 1963 r. czynił starania w celu zakupu domu jednorodzinnego w Adampolu z przeznaczeniem na kaplicę, punkt katechetyczny i mieszkanie dla księdza katechety pracującego w Świdniku. Na skutek interwencji administracji państwowej nie doszło do sfinalizowania tego zamierzenia. Kolejne petycje kierowane przez mieszkańców Świdnika oraz Kurię Biskupią do władz wojewódzkich i centralnych z prośbą o wydanie zezwolenia na budowę świątyni pozostawały bezskuteczne.

We wrześniu 1970 r. proboszczem parafii w Kazimierzówce został ks. Jan Hryniewicz. Koniec tego roku zaznaczył się w historii Polski tragicznymi w skutkach wydarzeniami na Wybrzeżu. Po nich nastąpił w Polsce przełom i zmiana kierownictwa politycznego kraju. Ksiądz Jan Hryniewicz wspierał wiernych ze Świdnika w staraniach o własny kościół. Z jego inicjatywy zebrano podpisy 4600 rodzin świdnickich popierających wniosek o zezwolenie na budowę kościoła. W sprawie pozwolenia na budowę kościoła przeprowadzono rozmowy m.in. z Wieczorkiem, wicepremierem Kraśko i I sekretarzem KC PZPR E. Gierkiem. Delegacje wiernych prowadziły także rozmowy z władzami wojewódzkimi i powiatowymi. Kuria Biskupia z wielkim orędownikiem sprawy kościoła w Świdniku księdzem biskupem Bolesławem Pylakiem, kierowała do Wydziału ds. Wyznań szereg pism. Pozostawały one bez odpowiedzi, względnie tłumaczono brak wydania zezwolenia trudnościami gospodarczymi, „deficytem” materiałów budowlanych. Odmowę uzasadniano również tym, że Świdnik miał braki w sieci służby zdrowia, żłobków, przedszkoli, szkół oraz w usługach i handlu.

Rok 1974 przyniósł zmiany w kierownictwie Urzędu ds. Wyznań i aparacie wyznaniowym. Nowe władze z większą elastycznością realizowały wytyczne partii, co uwarunkowane było m.in. polityką bloku wschodniego, a także rozpoczynającymi się w Polsce trudnościami gospodarczymi. Episkopat Polski w Memoriale z 16.08.1974 r. ustosunkował się do projektu ustawy o prawie budowlanym, podkreślając prawa narodu do kształtowania kultury rodzimej i rolę Kościoła katolickiego w dziedzinie budownictwa i architektury w tysiącletnim istnieniu Państwa Polskiego. Rozumiano bowiem dobrze, że Kościół był nauczycielem i pomostem, dzięki któremu docierała do naszej Ojczyzny sztuka europejska i technika budowlana. Opisane okoliczności sprawiły, że niełatwy dla Kościoła katolickiego w Polsce rok 1975 był dla Świdnika rokiem przełomowym w ponad piętnastoletnich staraniach wiernych o własną świątynię. Nowy ordynariusz diecezji lubelskiej, ks. bp Bolesław Pylak otrzymał od wojewody lubelskiego Mieczysława Stępnia pismo wyrażające zgodę na budowę kościoła w Świdniku. Jednocześnie pismo informowało o braku zgody na budowę świątyń w Kraśniku i Puławach. Już podczas uroczystości odpustowych w Kazimierzówce w dniu 30.08.1975 r. wierni zostali poinformowani o tym fakcie. Realizację idei budowy kościoła w Świdniku rozpoczęto od wyboru i zatwierdzenia jego lokalizacji. Ostatecznego wyboru dokonano w styczniu 1976 r., gdy parafia w Kazimierzówce zwróciła się do naczelnika miasta Świdnika z prośbą o wykupienie gruntów od ich dotychczasowych właścicieli.

Ks. Jan Hryniewicz jako proboszcz parafii w Kazimierzówce miał opinię doskonałego organizatora w skomplikowanych przedsięwzięciach formalnoprawnych i wykonawczych, związanych z powołaniem parafii w Świdniku. Musiał pokonać szereg trudności jakie napotykał w tym okresie. W czasie kiedy dokonywano wyboru projektanta kościoła, wybudowano drewnianą kaplicę i rozpoczęto budową domu parafialnego. Uroczyste poświęcenie krzyża na placu budowy kościoła i domu parafialnego odbyło się 26.06.1977 r. Poświęcenia krzyża dokonał i odprawił Mszę św. ks. bp ordynariusz Bolesław Pylak. W uroczystościach tych wzięło udział około 15 tys. wiernych ze Świdnika oraz okolicznych parafii.

Budowa kościoła

W połowie 1977 r. uprzedzając formalne zatwierdzenie planów budowy rozpoczęto prace ziemne pod fundamenty przyszłego kościoła. Należało wywieźć znaczne ilości ziemi. Przy pracach tych udział brali okoliczni rolnicy wykorzystując do transportu wozy konne i ciągniki z przyczepami. Ostatecznie Wydział Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie w oparciu o opracowaną dokumentację techniczną wydał 30.09.1977 r. pozwolenie na budowę kościoła w Świdniku.

Uroczystego poświęcenia i wmurowania kamienia węgielnego w podłoże budującego się kościoła dokonano w dniu 17.09.1978 r. Na uroczystość przybyli : ks. bp Z. Kamiński, przedstawiciele Kapituły Lubelskiej i Zamojskiej, liczne grono kapłanów oraz rzesze wiernych ze Świdnika i okolic. Ksiądz Jan Hryniewicz w słowach powitania przypomniał o latach starań i zmagań o Dom Boży w mieście, o trudnych działaniach związanych z uzyskaniem lokalizacji i planów budowy oraz o pracach, które zostały już wykonane. Podkreślił funkcję jakie miał dla miejscowego społeczeństwa pełnić kościół, zwłaszcza jego funkcję integracyjną. Ksiądz proboszcz podziękował lokalnej społeczności za zaangażowanie i ofiarną pracę przy budowie świątyni. Mszę św. celebrował i wygłosił okolicznościowe kazanie ks. bp Z. Kamiński, który stwierdził, że kamień pochodzący z grobu św. Piotra jest symbolem łączności obecnej wspólnoty religijnej z wielowiekową tradycją Kościoła sięgającą I wieku chrześcijaństwa. Po kazaniu ks. kan. F. Sysa odczytał dokument Stolicy Apostolskiej o przydzieleniu Biskupowi Lubelskiemu kamienia węgielnego pod budowę kościoła w Świdniku. Dokument ten, akt erekcyjny oraz podpisy duchowieństwa i wiernych włożono do metalowej urny i wmurowano wraz z kamieniem węgielnym w kolumnę stojącą przy ścianie oddzielającej nawę kościoła od jego zaplecza na wysokości 1 m nad powierzchnią ziemi.

Budowa kościoła zaplanowana została na terenie nieuzbrojonym. Po doprowadzeniu energii elektrycznej na plac budowy w 1977 r. wybudowano własne ujęcie wody. Kolejne przyłącza realizowano w następnych latach. Działania te choć niewidoczne, nieefektowne i kosztowne były niezbędne dla właściwego realizowania budowy. Prace budowlane i wykończeniowe prowadzone przez Spółdzielnię Rzemieślniczo – Budowlaną wykonywane były w zależności od potrzeb przez 15 do 35 etatowych pracowników. Ogromny wkład własnej pracy wnosili miejscowi parafianie, którzy swoją ofiarnością budzili zdumienie osób postronnych. Mieszkańcy świadczyli nieodpłatną, społeczną pomoc przy prostych pracach porządkowych, przy rozładunku materiałów budowlanych oraz wszędzie tam, gdzie praca ludzka była nie do zastąpienia mimo posiadanego sprzętu mechanicznego. Organizowano transport materiałów oraz posiłki dla pracujących. Wierni zachęcani przez ks. Hryniewicza prowadzili pracę w systemie zmianowym od rana do wieczora. Wkład społecznej pracy wnieśli również fachowcy z różnych branż. Z perspektywy czasu można stwierdzić, że tylko dzięki bezinteresownej pomocy i ofiarności ludzi mogło powstać tak ogromne dzieło. Należy wspomnieć też o urzędnikach, którzy pozornie niechętni w budowie kościoła, mimo służbowego ryzyka, decyzjami swoimi często ułatwiali postęp w pracach. Urzędnicy Ci w procesie wznoszenia pierwszej w Świdniku świątyni mają swój niedostrzegalny, ale istotny wkład.

Po półtora roku prac zakończono pierwszy etap budowy poświęceniem dolnego kościoła. Uroczystość odbyła się podczas pasterki 24 grudnia 1979 r. Poświęcenia dokonał ks. bp Z. Kamiński. Prace budowlane kontynuowano w kolejnych latach. Oprócz ofiarności wiernych wkładu ich własnej pracy, należy pamiętać także o wsparciu modlitewnym tych wszystkich, którzy w dzieło budowy nie mogli się włączyć czynnie. Wznoszeniu murów świątyni towarzyszyło dojrzewanie wspólnoty parafialnej. Dostrzegły to władze diecezjalne, które już w drugim etapie budowy powołały pierwszą, samodzielną parafię w Świdniku. Parafię erygował ks. bp Bolesław Pylak dekretem, określając jednocześnie zasięg terytorialny przez wyłączenie jej z parafii Kazimierzówka. Poświęcenia kościoła górnego dokonał ks. bp B. Pylak w pasterkę 1985 r.

• nast. »